Magdalena Jagiełło — Director of International, Retail & Logistics Services w Britenet — w rozmowie z Michałem Kokoszkiewiczem z portalu Wiadomości Handlowe opowiada m.in. o IT w handlu, nowych technologiach oraz roli danych w branży handlowej.
Jakie są obecnie najważniejsze wyzwania technologiczne, z jakimi musi zmierzyć się sektor retail?
Wyzwania, przed którymi stoi sektor retail, nie różnią się od problemów napotykanych w innych branżach. Oczywiste jest, że w dzisiejszych czasach trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie bez wsparcia technologii. Związane z tym wyzwania wiążą się z koniecznością podejmowania istotnych decyzji, które są kluczowe dla dalszego rozwoju.
Pierwszym z tych wyzwań jest wybór pomiędzy realizacją projektów IT wewnętrznie (in-house), przy użyciu hybrydowego modelu (łącząc wewnętrzny zespół z zewnętrznym dostawcą) lub też zdecydowaniem się na kompleksowe zewnętrzne wsparcie, umożliwiając firmie skoncentrowanie się na swojej głównej działalności i zaufanie partnerowi technologicznemu. Bez względu na podjętą decyzję, kluczowe jest jej dostosowanie do koncepcji funkcjonowania firmy, możliwości organizacyjnych oraz profilu działalności.
Po dokonaniu tego strategicznego wyboru pojawia się potrzeba podjęcia kolejnych równie istotnych decyzji, a z pewnością niełatwych. W dzisiejszych czasach nie można narzekać na brak opcji technologicznych. Dostępne są różnorodne technologie, liczne języki oprogramowania oraz szereg gotowych rozwiązań. Największym wyzwaniem dla firm jest jednak mądre korzystanie z tej różnorodności. Konieczne jest przeprowadzenie analizy, aby zidentyfikować, które rozwiązania najlepiej spełniają konkretne potrzeby biznesowe. Przy tym warto pamiętać, że technologia i wyzwania z nią związane są narzędziami służącymi do wdrażania wartości biznesowych, a nie celami samymi w sobie. Pytanie, czy zdecydować się na Javę, .Net, czy inną opcję, to tylko jedno z wielu, przed którymi staje sektor retail. Ważne jest, aby uniknąć pułapki wyboru opartego jedynie na aktualnej popularności. Równie istotne jest uwzględnienie perspektywicznych możliwości, łatwości rozwijania i utrzymania danej technologii w przyszłości.
Największym wyzwaniem technologicznym dla firm jest nie tylko decyzja dotycząca realizacji projektów IT, lecz także mądre wykorzystanie dostępnych możliwości. Niezbędne jest zrozumienie, co najlepiej odpowiada indywidualnym potrzebom i celom firmy oraz dokonywanie wyborów opartych na perspektywach i długofalowych korzyściach.
W jaki sposób sieci handlowe realizują te zadania? Czy robią to samodzielnie, czy też korzystają z pomocy lub partnerstwa z zewnątrz?
Modele podejścia są zróżnicowane i zależą od dostępnych możliwości konkretnej sieci handlowej. Wybór konsekwentnego podejścia, czyli decyzji o samodzielnym wykonaniu zadań, ponieważ inni to robią, może prowadzić do błędów i szybkiego odstąpienia od tego modelu, co zawsze niesie za sobą koszty. Nie można stwierdzić, że istnieje jeden utarty, sprawdzony model w tym kontekście. Wybór powinien być dostosowany do specyfiki danej sieci, organizacji oraz branży detalicznej, do której należy firma.
Które z technologii są lub będą kluczowe w handlu w najbliższych latach?
Z jednej strony możemy stwierdzić, że kluczowe w sektorze retail są technologie mobilne, ponieważ nie ma bardziej bezpośredniego kontaktu z klientem niż poprzez aplikacje mobilne w jego kieszeni. Z drugiej strony istotne są również technologie Big Data, ponieważ obecnie każdy pragnie być Data Driven. Ten trend będzie narastał ze względu na ilość danych w organizacjach – niewykorzystanie tej okazji byłoby błędem. Obydwa te spostrzeżenia są słuszne, lecz należy pamiętać, że technologia jest jedynie narzędziem. W pośpiechu za technologią łatwo stracić z oczu cel i zapomnieć o wartości biznesowej, a ta jest kluczowa.
To, czy zastosujemy algorytm matematyczny w języku R czy Python, nie ma większego znaczenia – to kwestia drugorzędna. Istotne jest, aby użytkownik otrzymał wartość, na której mu zależy, czyli zwiększył wydajność, poprawił efektywność danego procesu, zoptymalizował go, miał możliwość prognozowania i lepszego zarządzania łańcuchem dostaw. Jest to konkretna, wymierna, korzyść i nie będzie miało w tym wypadku większego znaczenia, czy korzystamy z chmury, czy najnowszego języka programowania takiego jak Go (Golang).
Gdybyśmy chcieli szczegółowo omówić kroki do skutecznego wdrożenia projektu IT, zaczęlibyśmy od kluczowych punktów, które należy zrealizować. Jakie są pierwsze kroki i co dzieje się później?
Aby osiągnąć wartość biznesową dzięki projektowi IT, kluczowym aspektem jest wybór partnera. Niezależnie od tego, czy jest to partner zewnętrzny, wewnętrzny, czy podjęliśmy inny model współpracy, istotne jest, aby partner ten zrozumiał nasze potrzeby biznesowe i był gotów wspierać nas w tym procesie swoją wiedzą, doświadczeniem i umiejętnościami. Warto czerpać zarówno z przeszłości, doświadczenia oraz lekcji z poprzednich projektów i organizacji, jak i być otwartym na nowe inicjatywy i inspiracje.
Posiadanie partnera to jedno, ale równie ważnym elementem jest samoświadomość organizacji. Przed, w trakcie lub po wyborze partnera, firma powinna zastanowić się, gdzie znajduje się pod kątem IT. Projekty informatyczne mają swoją sekwencję, a brak pewnych etapów może uniemożliwić skuteczne wdrażanie zaawansowanych technologii. Przykładowo, skuteczna analiza Business Intelligence wymaga solidnych danych, podobnie jak wdrożenie modeli Data Science wymaga dobrze przygotowanego modelu danych.
Świadomość własnej pozycji organizacji często jest katalizatorem dla podjęcia niezbędnych kroków. Audyty i analizy, wsparte rekomendacjami dotyczącymi kierunku rozwoju, są pomocne w zrozumieniu, gdzie znajduje się firma, a także w określeniu, w którym kierunku warto zmierzać z uwzględnieniem obecnych trendów i konkurencji. W ten sposób organizacja może skutecznie dostosować się do wymagań rynku i realizować projekty IT z pełną świadomością swojego miejsca i celów.
Rozumiem, że Britenet oferuje nie tylko tego rodzaju usługi, ale także aktywnie komunikuje się ze swoimi partnerami, udzielając porad na temat tego, co warto pominąć, oraz wskazując, w którą stronę najlepiej podążać?
Jako dostawca, który dąży do przynoszenia korzyści w postaci ekspertyzy, umiejętności programistycznych i doświadczenia zdobytego na poprzednich projektach, jesteśmy w stanie wesprzeć klienta na różnych etapach. Rozpoczęcie współpracy od etapu audytu umożliwia skuteczne zorientowanie się, w jakiej sytuacji organizacja znajduje się pod względem IT. Z jednej strony, umożliwia to nam zrozumienie obecnej kondycji klienta. Z drugiej, klient zyskuje wgląd w nasze kompetencje oraz sposób działania. Moim zdaniem jest to korzystne dla obu stron. Jesteśmy dostępni na każdym etapie współpracy z klientem i z przyjemnością służymy pomocą.
Jaka jest rola danych we współczesnym handlu? Czy Twoim zdaniem są one wykorzystywane w odpowiednim zakresie?
Dane odgrywają kluczową rolę we współczesnym świecie, zwłaszcza w kontekście handlu. Są nieocenione, umożliwiając podejmowanie rzetelnych, obiektywnych, decyzji opartych nie na intuicji, lecz na faktycznych liczbach. Ponadto, dzięki danym możemy wdrażać zaawansowanie rozwiązania technologiczne, takie jak Machine Learning, Data Science czy Sztuczną Inteligencję – wszystko to opiera się przede wszystkim na danych.
W handlu dysponujemy ogromną ilością danych dotyczących klientów, produktów, dostawców, partnerów, konkurencji oraz aspektów logistycznych i środowiskowych. Warto zauważyć, że nawet liderzy branżowi nie są jeszcze w pełni zadowoleni z wykorzystania dostępnych danych. Pytanie o optymalne ich wykorzystanie wymagałoby precyzji w definicji, co oznacza „optymalne wykorzystanie danych w dzisiejszych czasach”. Wydaje się, że apetyt na korzystanie z danych jest ogromny, a pomysłów na ich zastosowanie ciągle przybywa. Jesteśmy na początku drogi, jeśli chodzi o maksymalne wykorzystanie dostępnych danych.
Warto spojrzeć na inny niż handlowy aspekt wykorzystania danych, jak to ma miejsce na przykład w Japonii. Tam dane o ludziach są szeroko wykorzystywane nie tylko w celach sprzedażowo-marketingowych, ale także społecznych i socjalnych. Sztuczna inteligencja w Japonii pomaga parować młode osoby w związki, biorąc pod uwagę takie kryteria, jak pochodzenie, dochody, wygląd czy priorytety życiowe. Choć aspekty etyczne i prawne tego zastosowania są dyskusyjne, to warto zauważyć, że jest to wspierane przez rząd japoński.
Mimo że Japonia to skrajny przypadek, w Europie, a także w Polsce, istnieje wiele obszarów, które można by jeszcze lepiej wykorzystać pod względem danych. Usprawnianie tych obszarów jest przed nami, a potencjał wykorzystania danych w handlu i społeczeństwie wydaje się ogromny.
Jakie są inne metody pozyskiwania danych o klientach? Które z nich mogą zyskać na znaczeniu?
Obecnie istnieje coraz więcej źródeł danych, które dostarczają firmom informacje o klientach z różnych sektorów. Ludzie coraz chętniej, czy to świadomie, czy nieświadomie, dzielą się swoimi danymi. Social media, aplikacje mobilne, karty płatnicze oraz programy lojalnościowe umożliwiają śledzenie różnych aspektów związanych z klientem. Zestawienie danych z tych różnych źródeł pozwala na stworzenie interesującego obrazu klienta, który z kolei może posłużyć do przeprowadzania różnych działań, takich jak indywidualne kampanie marketingowe czy personalizacja ofert.
Wynikające z tych danych możliwości są niezwykle rozbudowane, obejmując zaawansowane formy marketingu, gdzie oferty, reklamy czy produkty są dostarczane do klienta w punkcie, w którym podejmuje decyzję zakupową. To wszystko działa w sposób niemalże podprogowy, co sprawia, że doświadczenia klienta stają się bardziej zindywidualizowane. W przyszłości możemy spodziewać się jeszcze większej liczby technologii dostarczających dane o klientach odpowiednim firmom. Już teraz istnieje wiele dostępnych rozwiązań, a tendencja ta będzie prawdopodobnie się nasilać.
Gdzie te dane są najchętniej wykorzystywane przez branżę handlową? Czy głównie w obszarze marketingu, czy może w jakichś innych dziedzinach?
Marketing i sprzedaż to dwie kluczowe dziedziny, w których dane są chętnie i skutecznie wykorzystywane, przynosząc konkretne korzyści dla przedsiębiorstw. Coraz powszechniejsze jest również stosowanie danych w obszarach logistycznych i magazynowych. Przykłady takich zastosowań to optymalizacja rozmieszczenia produktów w magazynach, unikanie transportu pustych przestrzeni w ciężarówkach czy planowanie optymalnych tras transportu.
Kolejnym istotnym obszarem, gdzie dane zaczynają pełnić kluczową rolę, są kwestie środowiskowe. Platformy handlowe, wykorzystując je, mogą sugerować klientom, od którego dostawcy zakupić produkt w taki sposób, aby zminimalizować wpływ na środowisko. Przykładem jest wybieranie najkrótszej i najbardziej ekologicznej trasy dostawy. Algorytmy dostarczają klientom informacje, umożliwiając im dokonywanie świadomych wyborów z korzyścią dla środowiska.
Dodatkowo, dane są coraz częściej wykorzystywane w rozwiązywaniu problemów związanych z ograniczeniami w dostawach energii. Optymalizacja, prognozowanie i inne zastosowania danych związane z kryzysem energetycznym zyskują na znaczeniu. Choć sprzedaż i marketing pozostają kluczowymi obszarami, wzrasta rola danych także w innych dziedzinach.
Czy obecny kryzys nie wpłynie na zahamowanie pewnych wdrożeń technologicznych w handlu, gdzie sieci handlowe starają się bardzo ostrożnie gospodarować każdym wydatkiem? Czy wręcz przeciwnie, może przyspieszy wdrożenia nowych technologii, umożliwiając sieciom lepsze dotarcie do klienta i zoptymalizowanie procesów?
Obecna sytuacja gospodarcza, której doświadczamy, jest dla wielu z nas nowym zjawiskiem, ponieważ nie każdy ma doświadczenie z poprzednich stuleci. To zjawisko różni się od poprzednich sytuacji ze względu na ogromną dynamikę zmian, niestabilność oraz nowe wyzwania. Mamy do czynienia z wieloma problemami wynikającymi z obecnej sytuacji, takimi jak nowe ograniczenia, regulacje prawne i inne czynniki rynkowe, które wymagają szybkiej reakcji.
Z drugiej strony, istnieje szereg wyzwań związanych z dzisiejszymi konsumentami, którzy są nieprzewidywalni i podejmują decyzje zakupowe na podstawie informacji często niepotwierdzonych, plotek i szumu medialnego. Dodatkowo pojawiają się problemy związane z inflacją, uderzeniem w e-handel i malejącą wartością koszyka konsumenta, co stanowi wyzwanie dla sieci handlowych.
Zaobserwowano również przerwy w łańcuchach dostaw, które jeszcze nie powróciły do normalnej sytuacji, utrudniając ciągłość dostarczania towarów. Pojawiają się kwestie związane z dostawami energii, gdzie przerwy mogą zakłócić funkcjonowanie nieprzygotowanych przedsiębiorstw, co może skutkować poważnymi konsekwencjami.
Generacja „Z”, która teraz intensywnie działa na rynku, stawia wysokie wymagania w zakresie usług cyfrowych, co sprawia, że przedsiębiorstwa muszą dostosować się do nowych oczekiwań konsumentów.
W związku z tym technologia jest jednym z kluczowych elementów radzenia sobie z obecnymi wyzwaniami, ale sama nie poradzi sobie ze wszystkimi aspektami sytuacji. Firmy muszą uwzględnić współpracę, zaufanie i partnerstwo między dostawcami a usługobiorcami, aby skutecznie stawić czoła wyzwaniom, jednocześnie realizując inspirujące i innowacyjne projekty IT. Warto również zauważyć, że nie każda firma jest gotowa na pełne wdrożenie nowoczesnych rozwiązań IT, co stawia przed nią kolejne wyzwania w trudnych czasach budżetowych.
